Locatie De vestiging ligt centraal, in het hart van het dorp. De bibliotheek wordt omringd door winkels
en nieuwbouw. Niet zo gek: in de gemeente leeft de wens om te groeien naar 8.000 inwoners. Dat
betekent dat er vooral gezinnen met kinderen in Heteren wonen, naast een grote groep vijftigplussers.

Exterieur De Huiskamer van Heteren is tegelijk ontwikkeld met de omliggende gebouwen in het gebied,
en dat is te zien: het moderne pand gaat op een natuurlijke manier op in de straat. Met de supermarkt
om de hoek is het hopen op voldoende aanloop. De bibliotheekfunctie wordt aan de buitenkant niet
bijzonder goed uitgelicht; je moet als bezoeker begrijpen dat dit onderdeel is van de huiskamerfunctie van het gebouw.

Interieur De vestiging is spiksplinternieuw en aangepast aan de laatste interieurtrends. Er is ruim voldoende zitgelegenheid, zowel aan tafel als op hippe fluwelen stoelen en langgerekte loungebanken.

Uitstraling Hoewel de Huiskamer van Heteren pas sinds dit jaar open is, weten bewoners hun weg al naar deze plek te vinden. Het bruist er van de mensen die op zoek zijn naar een kopje koffie, een plek om de krant te lezen of een goed boek.

Logistiek De verschillende bezoekersgroepen van de bibliotheek, het café en de winkel lopen op een soepele manier door elkaar. Daardoor ontstaat een gemoedelijke sfeer, die geen twijfel laat of hier geluid gemaakt mag worden.

Programmering Jaarlijks worden circa tweehonderd activiteiten georganiseerd – een fors aantal, dat alleen kan worden behaald door cocreatie met bewoners. Externe partijen weten de bibliotheek goed te vinden: er vinden groepsbezoeken van scholen plaats, er wordt samengewerkt met de kerk en de fysiotherapeut houdt er een koffiemoment. Ook zijn er de gebruikelijke Klik & Tik-cursussen, digitale en schrijfcafés. Het sociaal kernteam van de gemeente Overbetuwe houdt hier vergaderingen en spreekuren. In het NAH-café komen om de twee maanden mensen met niet-aangeboren hersenletsel bij elkaar om met elkaar te praten en ervaringen uit te wisselen. Verder kunnen inwoners in de vestiging DPD-pakketjes ophalen.

Collectie Er mag dan van alles gebeuren in de Huiskamer van Heteren, de boeken vervullen zeker niet alleen maar een decorfunctie. De collectie is niet bijzonder omvangrijk, maar wel slim ingevoegd in de ontmoetingsfunctie van de ruimtes. Met name de jeugdcollectie is aantrekkelijk opgesteld in huisvormige kasten. Doordat de collectie van de Bibliotheek Gelderland Zuid – van in totaal bijna een half miljoen titels – rouleert tussen de 27 vestigingen, blijft het aanbod fris. Ook het relatief hoge vervangingspercentage van 15% helpt daarbij.

Online Hoewel de Huiskamer van Heteren onder de Bibliotheek Gelderland Zuid valt, heeft de vestiging toch een aparte website. Dat komt de aantrekkelijkheid ten goede: de verschillende aspecten van de locatie worden goed uitgelicht. Alleen de programmering wordt niet bijzonder aantrekkelijk gepresenteerd, terwijl die juist het grote pluspunt van de vestiging vormt.

Computers en werkruimte Vergaderen hoef je in Heteren niet thuis aan de keukentafel te doen: je kunt ook terecht in de Kleine Huiskamer, een vergaderruimte die door iedereen kan worden gereserveerd. Ook het gezellige café – inclusief stamtafel – leent zich goed voor afspraakjes. Verder zijn er vier aparte werkplekken met computers.

Tarieven Een abonnement voor volwassenen kost 60,15 euro per jaar, een jongerenabonnement 24,70 euro per jaar. Verder is er een miniabonnement beschikbaar, waarbij je enkel 3,80 euro per item betaalt. Daarnaast is er een groot groepsabonnement voor 60,15 per jaar en een klein groepsabonnement voor 39,10 euro per jaar.

Openingstijden De Huiskamer van Heteren is op dinsdag tot en met zaterdag geopend: doordeweeks van 10.00 tot 17.30 uur, op zaterdag van 10.30 tot 16.00 uur. Op dinsdag en donderdag is de locatie ook van 19.00 tot 21.30 uur geopend, met uitzondering van zomermaanden juli en augustus. De vestiging is op maandag en zondag gesloten.

Personeel De huiskamer is duidelijk een plek voor en door dorpsgenoten. Er werken zo’n 45 vrijwilligers uit Heteren, met hart en ziel. Ze helpen onder andere mee met de inrichting, taarten bakken, activiteiten bedenken, boeken terugzetten, voorlezen en koffiebranden. Achter de bar staan ‘mensen met talent’: medewerkers die net wat meer begeleiding bij hun werkzaamheden nodig hebben. Zij worden begeleid door twee participatiemedewerkers, beschikbaar gesteld door de gemeente Overbetuwe. Hieruit blijkt ook weer de betrokkenheid van de gemeente bij de huiskamer. Daarnaast werken twee coördinatoren vanuit de bieb in de huiskamer; zij zijn verantwoordelijk voor het dagelijkse reilen en zeilen.

Aantal inwoners Heteren 4.965 (2021).

BESTE BIBLIOTHEEK 2023 - FINALIST

TEKST: ANNE VAN DEN DOOL •  FOTO’S: GUIDO RONCKEN

Finalist Beste Bibliotheek 2023

Huiskamer van Heteren
(de Bibliotheek Gelderland Zuid)

De gloednieuwe Huiskamer van Heteren doet zijn naam eer aan: hier kunnen bewoners van het dorp niet alleen terecht voor boeken, maar ook voor een kopje koffie of een praatje. Het pand werd na decennialang plannen maken dit voorjaar eindelijk feestelijk geopend, en wordt sindsdien druk bezocht.

De Huiskamer van Heteren is gelegen in de gemeente Overbetuwe en maakt deel uit van de Bibliotheek Gelderland Zuid. Binnen het werkgebied is Heteren met 5.000 inwoners een van de kleinere kernen. Het dorp telt enkele winkels, zoals een supermarkt en een bakker, en sinds 2022 een nieuw centrumhart: het Hart van Heteren. In het Hart van Heteren zijn appartementen gevestigd, maar ook winkels, een dierenarts en restaurants, en sinds februari 2023 de Huiskamer van Heteren.

Een gloednieuwe vestiging, dus, en dat is te zien. Net als in veel andere nieuwe bibliotheekvestigingen voert onbewerkt hout hier de boventoon. Dankzij het groen op de muren en de vele hangplanten waan je je voor even in een bos. Maar ook de collectie verdwijnt niet uit het zicht: de felblauw gekleurde boekenkasten springen meteen in het oog.

De bibliotheekfunctie gaat hier soepel over in het gezellige café, met een uitgebreid taartenassortiment. Daarnaast vind je in de Huiskamer van Heteren de Hetersche Streken, een lokaal winkeltje met streekproducten en andere delicatessen, zoals koffie, thee, vruchtensap en honing.

Ook in het interieur vind je allerlei verwijzingen naar de lokale natuur en cultuur: de centrale boekenkast heeft de vorm van de dijk bij Heteren, de bakstenen sfeerelementen verwijzen naar de steenfabrieken in de Heterense uiterwaarden, de kasten op de jeugdafdeling hebben de vorm van lokale woningen en de hoge groene boekenkasten refereren aan het uitzicht vanaf de Rijn op de Utrechtse Heuvelrug. Helaas heeft ontwerper Martijn Frank Dirks de opening zelf niet meer kunnen meemaken: tijdens de afrondingsfase werd hij ziek, een jaar geleden overleed hij. De houten trein waar de prentenboeken in staan, is dan ook naar hem vernoemd: Martijntje.

Langverwacht initiatief
Heteren zat lang op dit initiatief te wachten: al sinds 1988 lagen er plannen voor een nieuw dorpscentrum. Met de inzet van dorpsbewoners, de gemeente Overbetuwe, de provincie Gelderland en Artica Vastgoedontwikkeling werd in 2018 uiteindelijk een modern en haalbaar centrumplan ontwikkeld. Daarbij was het de expliciete wens om naast appartementen en ruimte voor ondernemers ook een huiskamer te ontwikkelen waarin iedereen zich thuis voelt. Daarbij werd, naast door de Bibliotheek Gelderland Zuid, ook door Stichting Open voor Jou aangehaakt, een organisatie die zich ontfermt over mensen met een afstand tot de maatschappij.

In een kleine kern als deze is het belangrijk dat de bibliotheek haar rol als plek voor ontmoeting en hulp pakt. Dat gebeurt hier duidelijk: niet alleen met een sfeervol café, maar ook met het zogeheten Dorp-servicepunt. Hier kunnen inwoners terecht met allerlei vragen, bijvoorbeeld over digitale overheidszaken en het leggen van contact met de gemeente, maar ook voor het delen van mooie wandelroutes, informatie over allerlei actieve organisaties binnen het werkgebied en informatie over activiteiten. Ook is er een boodschappenservice voor mensen die zelf niet makkelijk naar de supermarkt kunnen. Kortom: een betrokken vestiging, die een belangrijke aanvulling vormt voor het dorp, en een prachtig voorbeeld vormt voor andere bibliotheken die de lokale gemeenschap willen betrekken bij hun doen en laten.

Bibliotheekblad 9 November 2023

Bibliotheekblad 9 November 2023

Locatie De vestiging ligt centraal, in het hart van het dorp. De bibliotheek wordt omringd door winkels en nieuwbouw. Niet zo gek: in de gemeente leeft de wens om te groeien naar 8.000 inwoners. Dat betekent dat er vooral gezinnen met kinderen in Heteren wonen, naast een grote groep vijftigplussers.

Exterieur De Huiskamer van Heteren is tegelijk ontwikkeld met de omliggende gebouwen in het gebied, en dat is te zien: het moderne pand gaat op een natuurlijke manier op in de straat. Met de supermarkt
om de hoek is het hopen op voldoende aanloop. De bibliotheekfunctie wordt aan de buitenkant niet bijzonder goed uitgelicht; je moet als bezoeker begrijpen dat dit onderdeel is van de huiskamerfunctie van het gebouw.

Interieur De vestiging is spiksplinternieuw en aangepast aan de laatste interieurtrends. Er is ruim voldoende zitgelegenheid, zowel aan tafel als op hippe fluwelen stoelen en langgerekte loungebanken.

Uitstraling Hoewel de Huiskamer van Heteren pas sinds dit jaar open is, weten bewoners hun weg al naar deze plek te vinden. Het bruist er van de mensen die op zoek zijn naar een kopje koffie, een plek om de krant te lezen of een goed boek.

Logistiek De verschillende bezoekersgroepen van de bibliotheek, het café en de winkel lopen op een soepele manier door elkaar. Daardoor ontstaat een gemoedelijke sfeer, die geen twijfel laat of hier geluid gemaakt mag worden.

Programmering Jaarlijks worden circa tweehonderd activiteiten georganiseerd – een fors aantal, dat alleen kan worden behaald door cocreatie met bewoners. Externe partijen weten de bibliotheek goed te vinden: er vinden groepsbezoeken van scholen plaats, er wordt samengewerkt met de kerk en de fysiotherapeut houdt er een koffiemoment. Ook zijn er de gebruikelijke Klik & Tik-cursussen, digitale en schrijfcafés. Het sociaal kernteam van de gemeente Overbetuwe houdt hier vergaderingen en spreekuren. In het NAH-café komen om de twee maanden mensen met niet-aangeboren hersenletsel bij elkaar om met elkaar te praten en ervaringen uit te wisselen. Verder kunnen inwoners in de vestiging DPD-pakketjes ophalen.

Collectie Er mag dan van alles gebeuren in de Huiskamer van Heteren, de boeken vervullen zeker niet alleen maar een decorfunctie. De collectie is niet bijzonder omvangrijk, maar wel slim ingevoegd in de ontmoetingsfunctie van de ruimtes. Met name de jeugdcollectie is aantrekkelijk opgesteld in huisvormige kasten. Doordat de collectie van de Bibliotheek Gelderland Zuid – van in totaal bijna een half miljoen titels – rouleert tussen de 27 vestigingen, blijft het aanbod fris. Ook het relatief hoge vervangingspercentage van 15% helpt daarbij.

Online Hoewel de Huiskamer van Heteren onder de Bibliotheek Gelderland Zuid valt, heeft de vestiging toch een aparte website. Dat komt de aantrekkelijkheid ten goede: de verschillende aspecten van de locatie worden goed uitgelicht. Alleen de programmering wordt niet bijzonder aantrekkelijk gepresenteerd, terwijl die juist het grote pluspunt van de vestiging vormt.

Computers en werkruimte Vergaderen hoef je in Heteren niet thuis aan de keukentafel te doen: je kunt ook terecht in de Kleine Huiskamer, een vergaderruimte die door iedereen kan worden gereserveerd. Ook het gezellige café – inclusief stamtafel – leent zich goed voor afspraakjes. Verder zijn er vier aparte werkplekken met computers.

Tarieven Een abonnement voor volwassenen kost 60,15 euro per jaar, een jongerenabonnement 24,70 euro per jaar. Verder is er een miniabonnement beschikbaar, waarbij je enkel 3,80 euro per item betaalt. Daarnaast is er een groot groepsabonnement voor 60,15 per jaar en een klein groepsabonnement voor 39,10 euro per jaar.

Openingstijden De Huiskamer van Heteren is op dinsdag tot en met zaterdag geopend: doordeweeks van 10.00 tot 17.30 uur, op zaterdag van 10.30 tot 16.00 uur. Op dinsdag en donderdag is de locatie ook van 19.00 tot 21.30 uur geopend, met uitzondering van zomermaanden juli en augustus. De vestiging is op maandag en zondag gesloten.

Personeel De huiskamer is duidelijk een plek voor en door dorpsgenoten. Er werken zo’n 45 vrijwilligers uit Heteren, met hart en ziel. Ze helpen onder andere mee met de inrichting, taarten bakken, activiteiten bedenken, boeken terugzetten, voorlezen en koffiebranden. Achter de bar staan ‘mensen met talent’: medewerkers die net wat meer begeleiding bij hun werkzaamheden nodig hebben. Zij worden begeleid door twee participatiemedewerkers, beschikbaar gesteld door de gemeente Overbetuwe. Hieruit blijkt ook weer de betrokkenheid van de gemeente bij de huiskamer. Daarnaast werken twee coördinatoren vanuit de bieb in de huiskamer; zij zijn verantwoordelijk voor het dagelijkse reilen en zeilen.

Aantal inwoners Heteren 4.965 (2021).

De Huiskamer van Heteren is gelegen in de gemeente Overbetuwe en maakt deel uit van de Bibliotheek Gelderland Zuid. Binnen het werkgebied is Heteren met 5.000 inwoners een van de kleinere kernen. Het dorp telt enkele winkels, zoals een supermarkt en een bakker, en sinds 2022 een nieuw centrumhart: het Hart van Heteren. In het Hart van Heteren zijn appartementen gevestigd, maar ook winkels, een dierenarts en restaurants, en sinds februari 2023 de Huiskamer van Heteren.

Een gloednieuwe vestiging, dus, en dat is te zien. Net als in veel andere nieuwe bibliotheekvestigingen voert onbewerkt hout hier de boventoon. Dankzij het groen op de muren en de vele hangplanten waan je je voor even in een bos. Maar ook de collectie verdwijnt niet uit het zicht: de felblauw gekleurde boekenkasten springen meteen in het oog.

De bibliotheekfunctie gaat hier soepel over in het gezellige café, met een uitgebreid taartenassortiment. Daarnaast vind je in de Huiskamer van Heteren de Hetersche Streken, een lokaal winkeltje met streekproducten en andere delicatessen, zoals koffie, thee, vruchtensap en honing.

Ook in het interieur vind je allerlei verwijzingen naar de lokale natuur en cultuur: de centrale boekenkast heeft de vorm van de dijk bij Heteren, de bakstenen sfeerelementen verwijzen naar de steenfabrieken in de Heterense uiterwaarden, de kasten op de jeugdafdeling hebben de vorm van lokale woningen en de hoge groene boekenkasten refereren aan het uitzicht vanaf de Rijn op de Utrechtse Heuvelrug. Helaas heeft ontwerper Martijn Frank Dirks de opening zelf niet meer kunnen meemaken: tijdens de afrondingsfase werd hij ziek, een jaar geleden overleed hij. De houten trein waar de prentenboeken in staan, is dan ook naar hem vernoemd: Martijntje.

Langverwacht initiatief
Heteren zat lang op dit initiatief te wachten: al sinds 1988 lagen er plannen voor een nieuw dorpscentrum. Met de inzet van dorpsbewoners, de gemeente Overbetuwe, de provincie Gelderland en Artica Vastgoedontwikkeling werd in 2018 uiteindelijk een modern en haalbaar centrumplan ontwikkeld. Daarbij was het de expliciete wens om naast appartementen en ruimte voor ondernemers ook een huiskamer te ontwikkelen waarin iedereen zich thuis voelt. Daarbij werd, naast door de Bibliotheek Gelderland Zuid, ook door Stichting Open voor Jou aangehaakt, een organisatie die zich ontfermt over mensen met een afstand tot de maatschappij.

In een kleine kern als deze is het belangrijk dat de bibliotheek haar rol als plek voor ontmoeting en hulp pakt. Dat gebeurt hier duidelijk: niet alleen met een sfeervol café, maar ook met het zogeheten Dorp-servicepunt. Hier kunnen inwoners terecht met allerlei vragen, bijvoorbeeld over digitale overheidszaken en het leggen van contact met de gemeente, maar ook voor het delen van mooie wandelroutes, informatie over allerlei actieve organisaties binnen het werkgebied en informatie over activiteiten. Ook is er een boodschappenservice voor mensen die zelf niet makkelijk naar de supermarkt kunnen. Kortom: een betrokken vestiging, die een belangrijke aanvulling vormt voor het dorp, en een prachtig voorbeeld vormt voor andere bibliotheken die de lokale gemeenschap willen betrekken bij hun doen en laten.

Finalist Beste Bibliotheek 2023

Huiskamer van Heteren
(de Bibliotheek Gelderland Zuid)

De gloednieuwe Huiskamer van Heteren doet zijn naam eer aan: hier kunnen bewoners van het dorp niet alleen terecht voor boeken, maar ook voor een kopje koffie of een praatje. Het pand werd na decennialang plannen maken dit voorjaar eindelijk feestelijk geopend, en wordt sindsdien druk bezocht.

TEKST: ANNE VAN DEN DOOL
FOTO’S: GUIDO RONCKEN

BESTE BIBLIOTHEEK 2023 - FINALIST