Locatie De locatie van de bibliotheek van Purmerend is weinig uitnodigend. Het pand bevindt zich niet
in het centrum van de stad, maar aan een weg midden tussen kantoorpanden waar je weinig te zoeken
hebt als je niet in een van de kantoren moet zijn.

Exterieur Juist omdat je de bibliotheek niet op deze plek verwacht, lijkt extra geprobeerd om het pand
direct herkenbaar te maken als bibliotheek. Voor de deur wapperen beachflags met het bekende oranje
logo en ook de deur is in die stijl vormgegeven. Dankzij de glazen voorgevel kun je goed naar binnen
kijken naar wat er in de bibliotheek te beleven is.

Interieur Met 4.500 vierkante meter – die niet gedeeld wordt met partners – is dit de ruimste bibliotheek van alle genomineerden. De bibliotheek is in 2002 gerenoveerd, waardoor deze alweer wat gedateerd oogt, met her en der ouderwetse meubels. Andere delen, zoals de leestafel en de vergaderruimtes, doen gelukkig moderner aan, dankzij grote presentatiemeubels in felle kleuren oranje en groen. Aandoenlijk is ook de aanwezigheid van een speelbox voor kleine kinderen die er anders kruipend vandoor gaan.

Uitstraling Hoewel er ook nog flink wat boekenkasten staan, is duidelijk dat dit een bibliotheek is waar men langdurig mag verblijven – bijvoorbeeld aan de leestafel of achter de pc. Dat is ook hard nodig: de vestiging fungeert als mediatheek voor meerdere scholen in de omgeving.

Logistiek In zo’n groot pand is het soms zoeken waar alles te vinden is. Nog uitgebreidere signalering zou hierbij kunnen helpen.

Programmering In Purmerend zijn naast uiteenlopende activiteiten ook verschillende spreekuren, bijvoorbeeld rondom de digitale overheid en juridische zaken. In de bibliotheek in Purmerend is sinds kort ook het OntdekLAB aanwezig, waar je kunt experimenteren met digitale ontwikkelingen als virtual en augmented reality, robotica, programmeren, mediaproductie, 3D-printen en meer. In deze makerplaats worden wekelijks activiteiten georganiseerd voor verschillende doelgroepen.

Collectie In deze vestiging is het boek vrij dominant. Er is een collectie voor volwassenen van bijna 30.000 titels aanwezig, tegenover een collectie van zo’n 22.000 boeken voor de jeugd. Deze worden uitgebreid uitgelicht via thematafels. Meer variatie ontstaat dankzij het project Uitgelicht. Hierin reizen boeken langs alle vestigingen van de Bibliotheek Waterland, waar ze zes weken verblijven en er een koppeling wordt gemaakt met verschillende activiteiten.

Online De bibliotheek in Purmerend valt onder de Bibliotheek Waterland. Deze bibliotheek maakt gebruik van de algemene WaaS-website. De pagina over de vestiging in Purmerend is minimaal gevuld. Het is niet makkelijk te zien wat er in de vestiging te halen en te doen is. Wel heeft de Bibliotheek Waterland de interessante podcast What the BIEB?!, waarin maatschappelijke thema's uit de bibliotheekwereld langskomen.

Computers en werkruimte In de vestiging kun je rustig gaan zitten om te werken of te studeren. Ook kun je gebruikmaken van een studiecabine. Wel moet je deze van tevoren boeken, mag deze maximaal 2 uur per dag gereserveerd worden en heb je hiervoor een bibliotheekpas nodig.

Tarieven Bijzonder: in Purmerend is een lidmaatschap voor jeugd tot en met 24 jaar gratis, in plaats van de gebruikelijke 18 jaar. Daarnaast kan men een instapabonnement afsluiten tegen het aantrekkelijke bedrag van 29 euro per jaar. Ook is er een basisabonnement voor 52 euro per jaar en een topabonnement voor 69 euro per jaar.

Openingstijden De bibliotheek is maandag tot en met vrijdag geopend van 09.00 tot 19.00 uur. Op zaterdag kun je tussen 10.00 en 16.00 uur in deze vestiging terecht. Van september tot en met maart gaan ook op zondag tussen 12.00 en 16.00 uur de deuren open. Buiten de openingstijden is de inleverbus altijd open voor het afgeven van materialen.

Personeel Op de vloer is relatief weinig personeel aanwezig. De gesproken medewerker is attent.

Aantal inwoners Purmerend 93.992.

In Purmerend tref je geen flitsend nieuw bibliotheekgebouw, maar een pand dat alweer ruim twintig jaar geleden werd gerenoveerd. Binnen is gepoogd het interieur meer naar het heden te trekken, met felgekleurde presentatiemeubels en veel verblijfsmogelijkheden. Toch doet de zeer ruime vestiging uiteindelijk nog steeds aan als een vrij klassieke bibliotheek – totdat men de uitgebreide programmering bekijkt.

De bibliotheek in Purmerend maakt onderdeel uit van de Bibliotheek Waterland, die zich verder ontfermt over onder andere Volendam, Beemster en Landsmeer. Purmerend is met ruim 4.500 vierkante meter, verspreid over drie verdiepingen, verreweg de grootste vestiging van de in totaal zeven bibliotheken, en vervult daarmee een belangrijke functie voor het netwerk.

Voor zo’n voortrekkersrol is het aanbod relatief traditioneel. Het feit dat het gebouw – op Vluchtelingenwerk na – verder niet wordt gedeeld met andere partijen, werkt in dat opzicht wellicht ook in zijn nadeel.

Klassieke programmering
De programmering van de bibliotheek lijkt op het eerste gezicht vrij klassiek, maar er gebeurt meer dan je denkt. Er wordt niet alleen voorgelezen en vinden er schrijversbezoeken plaats, ook zijn er leesclubs en wordt er samengewerkt met de Volksuniversiteit. Verder kan men bij de bibliotheek terecht voor een juridisch spreekuur en hulp bij het invullen van formulieren. Senioren krijgen cybersecurityworkshops en jong en oud kan in het kader van duurzaamheid leren hoe je apparatuur demonteert en hergebruikt. Daarnaast kunnen ouderen bij de Slim-o-theek artikelen lenen waarmee ze langer thuis kunnen blijven wonen. Vaak wordt een mooie link gelegd tussen collectie en programmering, zoals bij het project Bosbaden.

Een hoogtepunt is wellicht de jaarlijkse seizoensopening die aan het begin van het nieuwe schooljaar wordt georganiseerd met lezingen en activiteiten. Specifiek voor jongeren wordt er vrij veel georganiseerd, al dan niet in samenwerking met partners als Club Welzijn. Ook staan er BookTok-evenementen op de planning, in samenwerking met de lokale boekhandel.

Dat deze bibliotheek nu al een cruciale rol vervult in het leven van veel inwoners van Purmerend, lijdt geen twijfel: jong en oud kunnen hier terecht voor boek, activiteit of verblijfsplek. Met name jongeren lijken hun weg al goed naar de bibliotheek te kunnen vinden. Toch zijn de openingstijden voor een vestiging die zo’n groot werkgebied moet bedienen nog relatief gering.

Nieuwe koers
De Bibliotheek Waterland wil de komende jaren een nieuwe koers uitzetten. In de aan de jury toegestuurde stukken staat dat tot 2025 de tijd wordt genomen om tot een nieuwe invulling te komen van de bibliotheek. Dat is vrij laat, als je bedenkt welke grote ontwikkelingen nu allemaal in het veld gaande zijn: het betekent dat inwoners van Purmerend en omstreken nog jaren moeten wachten tot ze de beschikking hebben over een bibliotheek die aan de eisen van de huidige tijd voldoet.

De Bibliotheek Waterland deed met de vestiging in Purmerend ook in 2018 al mee in de strijd om de Beste Bibliotheek van Nederland. Toen greep deze bibliotheek naast de winst. De vraag is wat er sindsdien veranderd is waardoor er nu meer kans zou zijn op de prijs. De grootste ambities lijken immers nog in de toekomst te liggen.