In juni 2023 presenteerde Bouke Arends in de Bibliotheek Naaldwijk een plank met zijn favoriete boeken. Gedurende drie maanden waren deze te leen.
Heeft deze affaire meegespeeld in je overstap naar het Westland, aan de andere kant van Nederland?
‘Absoluut niet. Wel is het zo dat die affaire precies speelde in het jaar dat ik waarnemend burgemeester van Emmen was. Die periode leerde mij dat een burgemeesterspost een mooi vervolg zou zijn op het wethouderschap. Wat mij aansprak toen er een vacature kwam in het Westland, was het feit dat ik die regio niet kende en die regio mij ook niet. Weg uit de comfortzone, dat dreef mij. Opnieuw iets opbouwen, daar had ik veel zin in. Daarnaast sprak het type gemeente me aan. Economisch sterk, en met een behoorlijke omvang. Je moet wel iets te doen hebben. Als je elke ochtend voor de koffie klaar bent, wordt het wel heel saai.’
In een interview met een regiokrant zei je: ‘Burgemeester is het meest onderschatte beroep.’ …
‘Veel mensen zien alleen maar dat je naar een feestje gaat of een lintje uitreikt, maar je doet zo veel wat niemand ooit ziet. Als burgemeester beslis je anno 2024 niet in je eentje wat er moet gebeuren, maar is het zaak een zo groot mogelijk draagvlak te creëren. Daar gaat heel veel tijd in zitten. Bij problemen in de gemeente ben jij de verbinder, de bruggenbouwer. Je moet er ook zijn op moeilijke momenten. Als een kind verongelukt in het verkeer, ga je naar de ouders, en daar zit geen pers bij, daar wordt geen foto van gemaakt. Laatst hoorde ik dat een directeur van een bedrijf tegen iemand had gezegd: “Als ik mijn bedrijf zo zou leiden als de gemeente, dan zou ik allang failliet zijn.” “Dat denk ik ook,” gaf ik als commentaar, “maar als die directeur de gemeente zo zou besturen als zijn bedrijf, dan werd hij al snel met pek en veren de gemeente uit gestuurd.” Het beeld van de burgemeester die met een ketting om een beetje zit te lanterfanten is lariekoek. De Swiebertje-burgemeester bestaat niet.’
In juni 2023 heb je in de Bibliotheek Naaldwijk een plank met je favoriete boeken gepresenteerd. Gedurende drie maanden waren die boeken te leen …
‘Doel was om het lezen in Westland te stimuleren en het leesplezier te vergroten, bij jong en oud. Tot de boeken die van mijn boekenkast naar de bibliotheek verhuisden behoorden onder meer Tegen de terreur van Beatrice de Graaf, Joop den Uyl van Anet Bleich, De Bourgondiërs van Bart Van Loo, Het proces van Franz Kafka, The Lord of the Rings van J.R.R, Tolkien en Max Havelaar van Multatuli. Het uitkiezen van mijn favoriete boeken heb ik met veel plezier gedaan. Ik ben een fervent lezer. Op dit moment ligt Het ultimatum van John Grisham op mijn nachtkastje.’
Je bent ook een tijdje taalmaatje geweest …
‘Bibliotheek Westland heeft negen vestigingen en zit in nagenoeg elk dorp. Toen ik hier aantrad vroeg de bieb mij of ik taalmaatje wilde zijn voor een aantal nieuwe Nederlanders. Mensen bijstaan die onze taal willen leren, ze een duwtje in de rug geven bij de integratie, dat heb ik met veel enthousiasme gedaan. Ik volg de ontwikkelingen in bibliotheekland nog slechts zijdelings, maar de affiniteit met het bibliotheekwerk is er nog steeds.’
Bedrijfsleven, (semi)publieke sector, overheid, in hoeverre heb je in je huidige functie baat bij die brede achtergrond?
‘Ik heb er baat bij dat ik in het bedrijfsleven heb geleerd hoe je met geld geld kunt maken. Bij Rijnbrink heb ik geleerd hoe bepalend de provinciale politiek als grootste subsidiegever is voor je bedrijfsvoering. Overal doe je ervaring op en overal neem je wat van mee.’
Je gaat voor een tweede termijn als burgemeester van Westland las ik …
‘Eind december loopt mijn termijn af en ik heb het hier ontzettend naar mijn zin. Het werk is leuk, en als de gemeenteraad het ook ziet zitten, ga ik graag nog zes jaar door.’
In het AD stond dat de burgers van Westland je animo delen. ‘De burgemeester mag best blijven,’ zei iemand, ‘maar hij mag wel wat zichtbaarder woorden.’ Zit daar wat in?
‘In een gemeente van 116.000 inwoners zou het bijzonder zijn dat iedereen mij elke dag ziet. Er gebeurt zo veel, en je kunt niet overal bij zijn. Ik ga naar heel veel dingen toe, maar loop dan niet met een vlaggetje rond. Met mijn vrouw ga ik bijvoorbeeld wel eens naar een handbalwedstrijd, maar ik laat dan niet van tevoren aankondigen: de burgemeester komt.’
Wat zijn de ambities op nog langere termijn?
‘In april word ik 58. Als mij een tweede termijn als burgemeester gegund wordt en ik die termijn uitdien, dan ben ik 64. Dan zou ik er in principe nog een derde termijn aan kunnen vastknopen – want je mag tot je 70ste burgemeester zijn – maar of ik dat ook ambieer en wat ik eventueel daarna nog zou willen doen? Geen flauw idee, dat zie ik dan wel.’
De wieg van Bouke Roelof Arends (10 april 1966) stond in Zuidbarge, een wijk van het Drentse Emmen. Arends, sinds 18 december 2018 burgemeester van de Zuid-Hollandse gemeente Westland: ‘Zuidbarge is geen wijk, maar een van de zanddorpen van Drenthe.’
Met het hem typerende gevoel voor understatement voegt hij er met een knipoog aan toe: ‘Als je daar zegt dat Zuidbarge een wijk is, dan moet je hard kunnen lopen.’ Hetgeen de vraag oproept: in hoeverre hebben de noordelijke roots hun neerslag gevonden in Arends’ even nuchtere als licht ironische kijk op het leven? ‘Eerst even kiek’n wat ’t wordt, die houding heb ik wel. Niet als eerste naar voren stappen, maar liever de kat uit de boom kijken.’ Tegen zijn woordvoerder Jacqueline, die ook aanwezig is bij het gesprek, zegt hij: ‘Vind je mij een typische Drent?’ Haar antwoord: ‘Ja.’ Arends: ‘Waar blijkt dat dan uit?’ Waarop Jacqueline wijselijk haar mond houdt. Arends: ‘Ik ben niet iemand die onmiddellijk in het feestgedruis stapt. Enige distantie houden, dat komt wel van pas in de functie die ik bekleed.’
Uit wat voor gezin kom je?
‘Ik kom uit een gezin van drie jongens. Ik ben de oudste. Een heel gewoon gezin. Mijn vader was magazijnmeester, mijn moeder huisvrouw.’
Zuidoost-Drenthe geldt in Nederland als een wat armere regio. Hebben je interesse in de politiek en je keuze voor de PvdA te maken met die achtergrond? Was er bij de jonge Bouke al snel de neiging om op te komen voor de zwakkeren in de samenleving?
‘Mijn drijfveer om de politiek in te gaan was de constatering dat er ongelijkheid is in de wereld. Begin jaren tachtig ben ik lid geworden van de PvdA omdat ik om mij heen zag dat er veel onrechtvaardige dingen gebeurden. Daar wilde ik wat aan veranderen. Denk aan de inkomensverdeling, de werkgelegenheid, discriminatie, achterstelling van bevolkingsgroepen en, niet te vergeten, de ongelijkheid in de wereld buiten Nederland.’
Opkomen voor de zwakkeren is eveneens een kenmerk van de openbare bibliotheek waar je gedurende elf jaren je diensten aan verleend hebt.
‘In die zin was mijn werk in de bibliotheeksector mooi verbonden met mijn politieke engagement. De bibliotheek is een goed instrument om de samenleving verder te democratiseren. Zij ontsluit informatie en zorgt voor verheffing van de minder gefortuneerde mens, en doet dat alles op een laagdrempelige manier.’
Speelde de bibliotheek een rol in jouw jeugd?
‘Zeker. Op heel jonge leeftijd was ik al lid van de bibliotheek. Elke woensdagmiddag ging ik er een stapel boeken uitzoeken. Ik was een lees- en leergierig jongetje.’
Van januari 1990 tot april 2010 heb je gewerkt bij de Overijsselse Bibliotheek Dienst (OBD) en daarna bij Rijnbrink.
‘Daarvóór werkte ik in het bedrijfsleven. Een familiebedrijf dat meer op emotie dan op ratio werd aangestuurd. Omdat ik het had gehad met de jaarlijkse cyclus van je targets en omzet halen, ben ik om mij heen gaan kijken. Toen ik het aanbod kreeg te solliciteren op de functie van sectordirecteur facilitaire dienst bij de Overijsselse Bibliotheek Dienst, hoefde ik daar niet lang over na te denken. Tot mijn takenpakket behoorden onder meer IT, financiën en gebouwbeheer. Bij de OBD heb ik fantastische jaren gehad, mede omdat er in die tijd veel geld beschikbaar kwam voor de bibliotheeksector, met name voor de digitalisering van de bibliotheek. We zaten in het oog van de storm. Bovendien had ik het geluk bij een leuke en innovatieve PBC terecht te komen met Henk Middelveld als dynamische directeur. Er kon heel veel en er werd volop ruimte vrijgemaakt voor eigen initiatief. Zo herinner ik me dat Mark Deckers en ik een keer spontaan besloten de verkoop en het onderhoud van Zweedse zelfbedieningsapparatuur op ons te nemen. Toen we Henk daar later mee confronteerden was zijn laconieke reactie: “Prima, maar zet het wel even op papier.” Een prachtige tijd.’
Uiteindelijk werd je voorzitter van de Raad van Bestuur bij de Rijnbrink Groep. Waar kijk je met het meeste plezier op terug? Was dat de fusie van de OBD met Biblioservice Gelderland?’
‘In één keer goed geraden. Het was een van de laatste kunstjes die ik samen met Henk Middelveld heb gedaan. We hebben die twee PBC’s vrij rigoureus in elkaar gevlochten om een meerwaarde en kostenbesparing te realiseren, en het feit dat de Rijnbrink Groep nog steeds in dezelfde vorm bestaat, bewijst dat we daarmee de juiste keuze hebben gemaakt.’
Later speelde er nog een mogelijke fusie …
‘Nadat ik Henk had opgevolgd als voorzitter van de Raad van Bestuur voerden we inderdaad fusiegesprekken met Probiblio. Daarmee zouden we, gelet op de omvang van zo’n nieuwe organisatie, de bibliotheeksector bijkans overnemen. Ondanks het feit dat de gesprekken met Probiblio-directeur Anne Rube goed verliepen, kreeg ik toch steeds sterker iets van: dit voelt niet goed. We zouden weliswaar iets groots creëren, maar of het daar ook per definitie beter van werd? Uiteindelijk hebben we in gezamenlijkheid besloten niet te gaan fuseren. Ik denk nog steeds dat dit een van de betere besluiten is geweest. Denk alleen al aan het verschil in bedrijfscultuur tussen Oost- en West-Nederland.’
Waar kijk je met minder tevredenheid op terug?
‘Op verzoek van de provincie Overijssel hebben we de stichting Variya opgericht als onderdeel van de Rijnbrink Groep. Dit provinciale centrum voor maatschappelijke ontwikkeling was echt een vreemde eend in de bijt. Werknemers van Variya adviseerden gemeenten en ondernemers over maatschappelijke vraagstukken. Later is de stichting failliet gegaan. Had ik dat niet anders moeten aanpakken, heb ik mezelf wel eens afgevraagd.’
In april 2010 werd je wethouder en locoburgemeester in Emmen. Waarom besloot je over te stappen naar de politiek?
‘Bij de gemeentelijke verkiezingen in 2010 werd ik lijsttrekker van de PvdA. Hoewel we de verkiezingen verloren, kwamen we toch met drie wethouders terug in het college. Van de vier zittende wethouders gingen er twee met pensioen. Kortom, er moest een derde wethouder bijkomen, en toen de PvdA de portefeuille financiën kreeg, keek iedereen naar mij. Ik heb “ja” gezegd omdat de portefeuille niet alleen financiën betrof, maar ook economische zaken en sport. Die combinatie was mij op het lijf geschreven. Vier jaar eerder had ik ook al wethouder in Emmen kunnen worden, maar die kans heb ik indertijd aan mij voorbij laten gaan. Nu dacht ik: hoe vaak komt deze trein nog voorbij?’
Je bent in Emmen acht jaar wethouder en locoburgemeester geweest. Hoe kijk je op die periode terug?
‘Een mooie tijd. Waar ik meteen aan denk, is de centrumvernieuwing, de nieuwe dierentuin, het nieuwe theater. Aan de andere kant: het was crisis in Nederland en op de eerste dag na mijn installatie werd ik direct geconfronteerd met de noodzaak om fors te bezuinigen. Op een begroting van 400 miljoen moest ik 65 miljoen bezuinigen.’
Als je gaat googelen op Bouke Arends en Emmen, dan kom je één ding telkens tegen: je beslissing om het clubhuis van motorclub No Surrender te sluiten. Vanwege de daaruit voortvloeiende ernstige bedreigingen moest je in het voorjaar van 2017 met je echtgenote onderduiken in Schotland. Heeft dat je kijk op de samenleving veranderd?
‘Je vraagt je op zo’n moment wel af: waar doe ik het allemaal voor? Je wordt gedwongen weer goed naar jezelf te kijken. Wat meespeelt in mijn besluit om door te gaan: mijn vrouw en ik zijn beiden geen type dat snel opgeeft. Het voelde al als een vlucht dat ik vanuit Nederland naar Schotland moest, maar een carrièreswitch en verdergaan in de luwte zou helemaal als capituleren voor bedreigingen hebben gevoeld. Dan zou iemand gewonnen hebben die het niet verdient om te winnen. Dus zei ik: de kop d’r veur, we gaan door.’
Heeft het je voorzichtiger gemaakt?
‘Nee, ik heb me daardoor niet laten remmen. Ik ben me wel bewuster geworden van de impact die een beslissing kan hebben, maar ik denk niet: ik sta nu voor een moeilijk besluit op het vlak van de openbare orde, dus laat ik het maar niet doen, want de veiligheid van mijzelf kon wel eens in het geding komen. Als je zo gaat redeneren op de beleidsonderdelen waar je in het openbaar bestuur mee te maken hebt, dan moet je dit werk niet langer doen. Een burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid, en dat impliceert dat je soms dingen moet doen die niet iedereen waardeert.’
Van voorzitter van de Raad van Bestuur tot burgemeester
Sinds 2018 is Bouke Arends burgemeester van de gemeente Westland. In de jaren daarvoor was hij onder meer werkzaam voor de Overijsselse Bibliotheek Dienst. Onder zijn leiding kwam het tot een fusie met een andere Provinciale Bibliotheekcentrale (PBC), Biblioservice Gelderland, terwijl die met Probiblio op de klippen liep. Hoe kijkt Arends terug op die woelige jaren in bibliotheekland en in welke mate bevalt hem het leven in de ongetwijfeld nog woeliger politieke arena?
‘De affiniteit met bibliotheekwerk
is er nog steeds’
DE CARRIÈRESWITCH
TEKST: EIMER WIELDRAAIJER • FOTO'S: Thierry Schut
Bibliotheekblad 3 maart 2024
In juni 2023 presenteerde Bouke Arends in de Bibliotheek Naaldwijk een plank met zijn favoriete boeken. Gedurende drie maanden waren deze te leen.
Van voorzitter van de Raad van Bestuur tot burgemeester
Bibliotheekblad 3 maart 2024
De wieg van Bouke Roelof Arends (10 april 1966) stond in Zuidbarge, een wijk van het Drentse Emmen. Arends, sinds 18 december 2018 burgemeester van de Zuid-Hollandse gemeente Westland: ‘Zuidbarge is geen wijk, maar een van de zanddorpen van Drenthe.’
Met het hem typerende gevoel voor understatement voegt hij er met een knipoog aan toe: ‘Als je daar zegt dat Zuidbarge een wijk is, dan moet je hard kunnen lopen.’ Hetgeen de vraag oproept: in hoeverre hebben de noordelijke roots hun neerslag gevonden in Arends’ even nuchtere als licht ironische kijk op het leven? ‘Eerst even kiek’n wat ’t wordt, die houding heb ik wel. Niet als eerste naar voren stappen, maar liever de kat uit de boom kijken.’ Tegen zijn woordvoerder Jacqueline, die ook aanwezig is bij het gesprek, zegt hij: ‘Vind je mij een typische Drent?’ Haar antwoord: ‘Ja.’ Arends: ‘Waar blijkt dat dan uit?’ Waarop Jacqueline wijselijk haar mond houdt. Arends: ‘Ik ben niet iemand die onmiddellijk in het feestgedruis stapt. Enige distantie houden, dat komt wel van pas in de functie die ik bekleed.’
Uit wat voor gezin kom je?
‘Ik kom uit een gezin van drie jongens. Ik ben de oudste. Een heel gewoon gezin. Mijn vader was magazijnmeester, mijn moeder huisvrouw.’
Zuidoost-Drenthe geldt in Nederland als een wat armere regio. Hebben je interesse in de politiek en je keuze voor de PvdA te maken met die achtergrond? Was er bij de jonge Bouke al snel de neiging om op te komen voor de zwakkeren in de samenleving?
‘Mijn drijfveer om de politiek in te gaan was de constatering dat er ongelijkheid is in de wereld. Begin jaren tachtig ben ik lid geworden van de PvdA omdat ik om mij heen zag dat er veel onrechtvaardige dingen gebeurden. Daar wilde ik wat aan veranderen. Denk aan de inkomensverdeling, de werkgelegenheid, discriminatie, achterstelling van bevolkingsgroepen en, niet te vergeten, de ongelijkheid in de wereld buiten Nederland.’
Opkomen voor de zwakkeren is eveneens een kenmerk van de openbare bibliotheek waar je gedurende elf jaren je diensten aan verleend hebt.
‘In die zin was mijn werk in de bibliotheeksector mooi verbonden met mijn politieke engagement. De bibliotheek is een goed instrument om de samenleving verder te democratiseren. Zij ontsluit informatie en zorgt voor verheffing van de minder gefortuneerde mens, en doet dat alles op een laagdrempelige manier.’
Speelde de bibliotheek een rol in jouw jeugd?
‘Zeker. Op heel jonge leeftijd was ik al lid van de bibliotheek. Elke woensdagmiddag ging ik er een stapel boeken uitzoeken. Ik was een lees- en leergierig jongetje.’
Van januari 1990 tot april 2010 heb je gewerkt bij de Overijsselse Bibliotheek Dienst (OBD) en daarna bij Rijnbrink.
‘Daarvóór werkte ik in het bedrijfsleven. Een familiebedrijf dat meer op emotie dan op ratio werd aangestuurd. Omdat ik het had gehad met de jaarlijkse cyclus van je targets en omzet halen, ben ik om mij heen gaan kijken. Toen ik het aanbod kreeg te solliciteren op de functie van sectordirecteur facilitaire dienst bij de Overijsselse Bibliotheek Dienst, hoefde ik daar niet lang over na te denken. Tot mijn takenpakket behoorden onder meer IT, financiën en gebouwbeheer. Bij de OBD heb ik fantastische jaren gehad, mede omdat er in die tijd veel geld beschikbaar kwam voor de bibliotheeksector, met name voor de digitalisering van de bibliotheek. We zaten in het oog van de storm. Bovendien had ik het geluk bij een leuke en innovatieve PBC terecht te komen met Henk Middelveld als dynamische directeur. Er kon heel veel en er werd volop ruimte vrijgemaakt voor eigen initiatief. Zo herinner ik me dat Mark Deckers en ik een keer spontaan besloten de verkoop en het onderhoud van Zweedse zelfbedieningsapparatuur op ons te nemen. Toen we Henk daar later mee confronteerden was zijn laconieke reactie: “Prima, maar zet het wel even op papier.” Een prachtige tijd.’
Uiteindelijk werd je voorzitter van de Raad van Bestuur bij de Rijnbrink Groep. Waar kijk je met het meeste plezier op terug? Was dat de fusie van de OBD met Biblioservice Gelderland?’
‘In één keer goed geraden. Het was een van de laatste kunstjes die ik samen met Henk Middelveld heb gedaan. We hebben die twee PBC’s vrij rigoureus in elkaar gevlochten om een meerwaarde en kostenbesparing te realiseren, en het feit dat de Rijnbrink Groep nog steeds in dezelfde vorm bestaat, bewijst dat we daarmee de juiste keuze hebben gemaakt.’
Later speelde er nog een mogelijke fusie …
‘Nadat ik Henk had opgevolgd als voorzitter van de Raad van Bestuur voerden we inderdaad fusiegesprekken met Probiblio. Daarmee zouden we, gelet op de omvang van zo’n nieuwe organisatie, de bibliotheeksector bijkans overnemen. Ondanks het feit dat de gesprekken met Probiblio-directeur Anne Rube goed verliepen, kreeg ik toch steeds sterker iets van: dit voelt niet goed. We zouden weliswaar iets groots creëren, maar of het daar ook per definitie beter van werd? Uiteindelijk hebben we in gezamenlijkheid besloten niet te gaan fuseren. Ik denk nog steeds dat dit een van de betere besluiten is geweest. Denk alleen al aan het verschil in bedrijfscultuur tussen Oost- en West-Nederland.’
Waar kijk je met minder tevredenheid op terug?
‘Op verzoek van de provincie Overijssel hebben we de stichting Variya opgericht als onderdeel van de Rijnbrink Groep. Dit provinciale centrum voor maatschappelijke ontwikkeling was echt een vreemde eend in de bijt. Werknemers van Variya adviseerden gemeenten en ondernemers over maatschappelijke vraagstukken. Later is de stichting failliet gegaan. Had ik dat niet anders moeten aanpakken, heb ik mezelf wel eens afgevraagd.’
In april 2010 werd je wethouder en locoburgemeester in Emmen. Waarom besloot je over te stappen naar de politiek?
‘Bij de gemeentelijke verkiezingen in 2010 werd ik lijsttrekker van de PvdA. Hoewel we de verkiezingen verloren, kwamen we toch met drie wethouders terug in het college. Van de vier zittende wethouders gingen er twee met pensioen. Kortom, er moest een derde wethouder bijkomen, en toen de PvdA de portefeuille financiën kreeg, keek iedereen naar mij. Ik heb “ja” gezegd omdat de portefeuille niet alleen financiën betrof, maar ook economische zaken en sport. Die combinatie was mij op het lijf geschreven. Vier jaar eerder had ik ook al wethouder in Emmen kunnen worden, maar die kans heb ik indertijd aan mij voorbij laten gaan. Nu dacht ik: hoe vaak komt deze trein nog voorbij?’
Je bent in Emmen acht jaar wethouder en locoburgemeester geweest. Hoe kijk je op die periode terug?
‘Een mooie tijd. Waar ik meteen aan denk, is de centrumvernieuwing, de nieuwe dierentuin, het nieuwe theater. Aan de andere kant: het was crisis in Nederland en op de eerste dag na mijn installatie werd ik direct geconfronteerd met de noodzaak om fors te bezuinigen. Op een begroting van 400 miljoen moest ik 65 miljoen bezuinigen.’
Als je gaat googelen op Bouke Arends en Emmen, dan kom je één ding telkens tegen: je beslissing om het clubhuis van motorclub No Surrender te sluiten. Vanwege de daaruit voortvloeiende ernstige bedreigingen moest je in het voorjaar van 2017 met je echtgenote onderduiken in Schotland. Heeft dat je kijk op de samenleving veranderd?
‘Je vraagt je op zo’n moment wel af: waar doe ik het allemaal voor? Je wordt gedwongen weer goed naar jezelf te kijken. Wat meespeelt in mijn besluit om door te gaan: mijn vrouw en ik zijn beiden geen type dat snel opgeeft. Het voelde al als een vlucht dat ik vanuit Nederland naar Schotland moest, maar een carrièreswitch en verdergaan in de luwte zou helemaal als capituleren voor bedreigingen hebben gevoeld. Dan zou iemand gewonnen hebben die het niet verdient om te winnen. Dus zei ik: de kop d’r veur, we gaan door.’
Heeft het je voorzichtiger gemaakt?
‘Nee, ik heb me daardoor niet laten remmen. Ik ben me wel bewuster geworden van de impact die een beslissing kan hebben, maar ik denk niet: ik sta nu voor een moeilijk besluit op het vlak van de openbare orde, dus laat ik het maar niet doen, want de veiligheid van mijzelf kon wel eens in het geding komen. Als je zo gaat redeneren op de beleidsonderdelen waar je in het openbaar bestuur mee te maken hebt, dan moet je dit werk niet langer doen. Een burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid, en dat impliceert dat je soms dingen moet doen die niet iedereen waardeert.’
Sinds 2018 is Bouke Arends burgemeester van de gemeente Westland. In de jaren daarvoor was hij onder meer werkzaam voor de Overijsselse Bibliotheek Dienst. Onder zijn leiding kwam het tot een fusie met een andere Provinciale Bibliotheekcentrale (PBC), Biblioservice Gelderland, terwijl die met Probiblio op de klippen liep. Hoe kijkt Arends terug op die woelige jaren in bibliotheekland en in welke mate bevalt hem het leven in de ongetwijfeld nog woeliger politieke arena?
‘De affiniteit met bibliotheekwerk
is er nog steeds’
TEKST: EIMER WIELDRAAIJER • FOTO'S: Thierry Schut
DE CARRIÈRESWITCH
Heeft deze affaire meegespeeld in je overstap naar het Westland, aan de andere kant van Nederland?
‘Absoluut niet. Wel is het zo dat die affaire precies speelde in het jaar dat ik waarnemend burgemeester van Emmen was. Die periode leerde mij dat een burgemeesterspost een mooi vervolg zou zijn op het wethouderschap. Wat mij aansprak toen er een vacature kwam in het Westland, was het feit dat ik die regio niet kende en die regio mij ook niet. Weg uit de comfortzone, dat dreef mij. Opnieuw iets opbouwen, daar had ik veel zin in. Daarnaast sprak het type gemeente me aan. Economisch sterk, en met een behoorlijke omvang. Je moet wel iets te doen hebben. Als je elke ochtend voor de koffie klaar bent, wordt het wel heel saai.’
In een interview met een regiokrant zei je: ‘Burgemeester is het meest onderschatte beroep.’ …
‘Veel mensen zien alleen maar dat je naar een feestje gaat of een lintje uitreikt, maar je doet zo veel wat niemand ooit ziet. Als burgemeester beslis je anno 2024 niet in je eentje wat er moet gebeuren, maar is het zaak een zo groot mogelijk draagvlak te creëren. Daar gaat heel veel tijd in zitten. Bij problemen in de gemeente ben jij de verbinder, de bruggenbouwer. Je moet er ook zijn op moeilijke momenten. Als een kind verongelukt in het verkeer, ga je naar de ouders, en daar zit geen pers bij, daar wordt geen foto van gemaakt. Laatst hoorde ik dat een directeur van een bedrijf tegen iemand had gezegd: “Als ik mijn bedrijf zo zou leiden als de gemeente, dan zou ik allang failliet zijn.” “Dat denk ik ook,” gaf ik als commentaar, “maar als die directeur de gemeente zo zou besturen als zijn bedrijf, dan werd hij al snel met pek en veren de gemeente uit gestuurd.” Het beeld van de burgemeester die met een ketting om een beetje zit te lanterfanten is lariekoek. De Swiebertje-burgemeester bestaat niet.’
In juni 2023 heb je in de Bibliotheek Naaldwijk een plank met je favoriete boeken gepresenteerd. Gedurende drie maanden waren die boeken te leen …
‘Doel was om het lezen in Westland te stimuleren en het leesplezier te vergroten, bij jong en oud. Tot de boeken die van mijn boekenkast naar de bibliotheek verhuisden behoorden onder meer Tegen de terreur van Beatrice de Graaf, Joop den Uyl van Anet Bleich, De Bourgondiërs van Bart Van Loo, Het proces van Franz Kafka, The Lord of the Rings van J.R.R, Tolkien en Max Havelaar van Multatuli. Het uitkiezen van mijn favoriete boeken heb ik met veel plezier gedaan. Ik ben een fervent lezer. Op dit moment ligt Het ultimatum van John Grisham op mijn nachtkastje.’
Je bent ook een tijdje taalmaatje geweest …
‘Bibliotheek Westland heeft negen vestigingen en zit in nagenoeg elk dorp. Toen ik hier aantrad vroeg de bieb mij of ik taalmaatje wilde zijn voor een aantal nieuwe Nederlanders. Mensen bijstaan die onze taal willen leren, ze een duwtje in de rug geven bij de integratie, dat heb ik met veel enthousiasme gedaan. Ik volg de ontwikkelingen in bibliotheekland nog slechts zijdelings, maar de affiniteit met het bibliotheekwerk is er nog steeds.’
Bedrijfsleven, (semi)publieke sector, overheid, in hoeverre heb je in je huidige functie baat bij die brede achtergrond?
‘Ik heb er baat bij dat ik in het bedrijfsleven heb geleerd hoe je met geld geld kunt maken. Bij Rijnbrink heb ik geleerd hoe bepalend de provinciale politiek als grootste subsidiegever is voor je bedrijfsvoering. Overal doe je ervaring op en overal neem je wat van mee.’
Je gaat voor een tweede termijn als burgemeester van Westland las ik …
‘Eind december loopt mijn termijn af en ik heb het hier ontzettend naar mijn zin. Het werk is leuk, en als de gemeenteraad het ook ziet zitten, ga ik graag nog zes jaar door.’
In het AD stond dat de burgers van Westland je animo delen. ‘De burgemeester mag best blijven,’ zei iemand, ‘maar hij mag wel wat zichtbaarder woorden.’ Zit daar wat in?
‘In een gemeente van 116.000 inwoners zou het bijzonder zijn dat iedereen mij elke dag ziet. Er gebeurt zo veel, en je kunt niet overal bij zijn. Ik ga naar heel veel dingen toe, maar loop dan niet met een vlaggetje rond. Met mijn vrouw ga ik bijvoorbeeld wel eens naar een handbalwedstrijd, maar ik laat dan niet van tevoren aankondigen: de burgemeester komt.’
Wat zijn de ambities op nog langere termijn?
‘In april word ik 58. Als mij een tweede termijn als burgemeester gegund wordt en ik die termijn uitdien, dan ben ik 64. Dan zou ik er in principe nog een derde termijn aan kunnen vastknopen – want je mag tot je 70ste burgemeester zijn – maar of ik dat ook ambieer en wat ik eventueel daarna nog zou willen doen? Geen flauw idee, dat zie ik dan wel.’